عکاس بودن به دوربین حرفه‌ای و لنز گران نیست؛ این را هر عکاسی می‌داند. چه بخواهید عکاسی پرتره خود را تقویت کنید، چه عکاسی از مناظر و چه تصاویر ماکرو علاوه بر لوازم مختلف به دانش عکاسی و ترفندهای ریز و درشتی نیاز دارید که سعی داریم در 7 قسمت در قالب 77 نکته برایتان بنویسیم. پس با دیجی کم 2000 همراه باشید.
بخش چهارم به عکاسی از حیات وحش و حیوانات و پرندگان اختصاص دارد.
1- تکنیک‌های استتار را بیاموزید!
درحالی‌که استفاده از یک لنز تله‌فوتو با فاصله کانونی حداقل 300 میلی‌متر تقریباً یک ضرورت برای عکاسی حیات وحش محسوب می‌شود یادگیری تکنیک‌های استتار در جنگل یا طبیعت نیز می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
دانستن رفتار و عادات حیوان یا پرنده‌ای که قصد عکاسی از آن را دارید کلید عکاسی حیات وحش است. احتمالاً این نکته را می‌دانستید اما معمولاً تصاویر خوب در این زمینه هیچ‌گاه “یک‌هویی” و بدون برنامه‌ریزی گرفته نشده‌اند.
قبل از عکاسی در مورد گونه‌های جانوری مورد نظر خود در گوگل جستجو کنید و بهترین مکان و زمان از سال و روز را برای عکاسی انتخاب کنید که می‌توانید یا اجازه دارید به این موجودات نزدیک‌تر شوید. بهتر است از لباس‌هایی همرنگ با طبیعت استفاده کرده و کمی هم استتار کنید. بهتر است لباستان از جنسی باشد که هنگام حرکت سروصدا ایجاد نکند و همچنین بهتر است از ادکلن و عطر هم استفاده نکنید. معمولاً بهترین زمان فعالیت حیوانات نیز در هنگام طلوع و یا غروب آفتاب است.
2- از خودرو به عنوان مکان استتار کمک بگیرید
یکی از مشکل‌ترین بخش‌های عکاسی حیات وحش نزدیک شدن به حیوانات و پرنده‌هاست. به همین علت داشتن مکانی مناسب برای مخفی شدن و نشانه‌روی دوربین بسیار مهم و حیاتی است. شاید در ابتدا یافتن مکانی مناسب برای مخفی شدن دشوار به نظر برسد اما مخفی شدن درون خودرو می‌تواند ساده‌ترین راه باشد.
جالب این‌جاست که معمولاً حیوانات وحشی نسبت به خودروها عکس‌العمل غیرمنتظره‌ای نشان نمی‌دهند اما بهتر است وقتی پارک کردید از تکان‌های ناگهانی پرهیز کنید. برای گرفتن تصاویری واضح‌تر می‌توانید از یک کیسه لوبیا یا همان Beanbag که بالشتکی پرشده از حبوبات و یا قطعات ریز پلاستیکی است استفاده کرده و دوربین و لنز را به آن تکیه دهید. توصیه می‌شود همچنین تثبیت‌کننده تصاویر دوربین یا لنز را فعال کنید و همچنین خودرو را برای جلوگیری از لرزش خاموش کنید.
3- عکاسی از پرنده‌های باغچه
عکاسی از حیات وحش کار دشواریست و به تمرین بسیار نیاز دارد. یکی از مواردی که می‌توانید این زمینه از عکاسی را با آن شروع کرده و یاد بگیرید عکاسی از پرنده‌های باغچه خانه‌تان است. بهتر است مکانی با پس‌زمینه مناسب طبیعی انتخاب کرده و ظرف غذایی در آن‌جا آویزان کنید و منتظر بمانید. معمولاً زیاد طول نمی‌کشد تا سر و کله پرنده‌های کوچک و گنجشکان برای خوردن غذا پیدا شود و شما هم نباید فرصت را از دست بدهید.
4- در باغ وحش تمرین کنید
حیوانات باغ وحش معمولاً جایی برای فرار کردن از دست عکاسان ندارند. اگر باغ وحشی را پیدا کردید که عکاسی در آن ممنوع نیست و یا می‌توانید با پرداخت هزینه دوربین DSLR خود را داخل ببرید فرصت را از دست ندهید. هرچند شرایط در باغ وحش چندان ایده‌آل نیست و هجوم جمعیت مزاحم کار بوده و عکاسی از پشت شیشه، توری و یا میله هم مشکلات خودش را دارد.
برای حذف هر چه بهتر توری‌های فلزی از تصویر بهتر است تا می‌توانید به آن نزدیک شده، بر روی دورترین حیوانات فوکوس کرده و سپس با استفاده از مقادیر بزرگ دیافراگم و ایجاد عمق میدانی کم تا حد امکان توری را محو کنید. همچنین در عکاسی از پشت شیشه برای جلوگیری از بازتاب نور باید لنز را تا حد امکان به شیشه نزدیک کنید؛ هود لنزهای لاستیکی می‌توانند بهترین گزینه برای چسباندن دوربین به شیشه باشند.
5- از حیوانات پرتره‌های چشم‌تو‌چشم بگیرید!
سعی کنید تا حد امکان دوربین خود را در راستای چشم حیوانات قرار دهید تا بتوانید مستقیماً و بدون زاویه از بالا یا پایین عکاسی کنید. همچنین بهتر است نقطه فوکوس خودکاری را انتخاب کنید که با چشم حیوان یا پرنده جور است.
اگر تنظیمات فوکوس خودکار را به دوربین واگذار کنید معمولاً دوربین نقطه‌ای را انتخاب می‌کند که به دوربین نزدیک‌تر است و شاید پس از عکاسی متوجه نشوید اما با بررسی تصاویر در کامپیوتر نتایج نه‌چندان جالب این کار را خواهید دید. پس همان‌طور که در پرتره‌های انسان روی چشم‌ها فوکوس می‌کنید در پرتره حیوانات نیز همین‌کار را انجام دهید.
6- از تلسکوپ‌های Spotting Scope استفاده کنید
لنزهای بزرگ قیمتی‌های بزرگی هم دارند. یک لنز باکیفیت 600 میلی‌متری تله‌فتو احتمالاً به‌اندازه یک خودرو خانوادگی برایتان آب می‌خورد. راه تقریباً ارزان‌تر استفاده از تلسکوپ‌هایی تحت عنوان اسپات اسکوپ است.
با استفاده از یک تبدیل می‌توانید دوربین DSLR یا حتی کامپکت خود را به یک اسپات اسکوپ متصل کرده و از حیوانات و پرندگان در فضای دور عکس‌هایی باکیفیت بگیرید. استفاده از این تلسکوپ‌ها نسبت به لنزهای تله‌فوتو باکیفیت معایبی هم دارد. اول این‌که دیگر خبری از فوکوس خودکار نیست و نمی‌توانید دیافراگم را نیز تغییر دهید. در این نوع عکاسی همه‌چیز دستی خواهد بود.
یک مشکل دیگر این است که گرفتن عکس‌هایی واضح با این تلسکوپ‌ها بسیار سخت است. بزرگنمایی چندبرابر آن‌ها باعث می‌شود حتی کوچک‌ترین لرزش‌ها هم چندبرابر بر روی کیفیت تصاویر تأثیر بگذارند. عیب آخر هم این‌که حتماً به نور فراوان نیاز دارید چرا که دیافراگم کوچک بوده و سرعت شاتر نیز پایین است.
7- از تکنیک panning با حیوانات و پرندگان استفاده کنید
پنینگ تکنیکی است که در آن شما دوربین و لنز را همراه با موجود متحرک تکان می‌دهید. ایده این است که سوژه تقریباً همواره در مکان ثابتی از کادر قرار بگیرد تا کاملاً واضح عکاسی شده و پس‌زمینه تار شود. به این ترتیب حس حرکت سوژه بیشتر منتقل خواهد شد؛ البته در این تکنیک سرعت پایین شاتر کلید کار است.
در عکاسی از پرواز پرندگان و یا دویدن حیوانات این تکنیک فوق‌العاده جذاب و مؤثر است هرچند نیاز به تمرین بسیار دارد. استفاده از سه‌پایه با سر توپی شکل توصیه می‌شود و در صورتی که قصد عکاسی بدون سه‌پایه را دارید باید از لنزهای با لرزش‌گیر استفاده کنید که اتفاقاً حالتی مخصوص با نام Panning Mode دارند.
8- از ترکیب‌بندی و کادربندی بهتر استفاده کنید
در عکاسی حیات وحش معمولاً در زمان زیادی هیچ اتفاقی نمی‌افتد و به یک‌باره همه سوژه‌های عکاسی از جلوی لنز عبور می‌کنند! به این ترتیب ترکیب‌بندی خوب کمی مشکل است اما با رعایت چند نکته می‌توانید از وقت کم بیشترین استفاده را بکنید.
سوژه‌ها بهتر است دقیقاً در وسط کادر قرار نگیرند و این توصیه مخصوصاً زمانی مهم‌تر است که حیوان یا پرنده به سمتی چپ یا راست نگاه کرده و یا در حال حرکت است. بهتر است طوری کادربندی کنید که پشت سر سوژه فضای کمتری نسبت به جلوی آن یا سمتی که به سمتش حرکت کرده و توجه دارد وجود داشته باشد. برای راهنما می‌توانید از نقاط فوکوس خودکار منظره‌یاب دوربین کمک بگیرید.
راه دیگر استفاده از نمایشگر و Live View است. برای این کار شبکه‌بندی یا همان Grid 3×3 صفحه‌نمایش را فعال کنید و حیوان یا بخش مهم‌تر آن را در مکان تقاطع خطوط قرار دهید. پس از عکاسی و وقتی که تصاویر را در کامپیوتر مرور می‌کنید می‌توانید این کادربندی را با ابزار برش Crop تصحیح کنید اما سعی کنید تا کمتر از تغییر نسبت تصویر استفاده کنید تا چشمان خود را به گرفتن عکس‌هایی با ترکیب‌بندی بهتر عادت دهید.
9- از نوردهی دستی برای exposure یکنواخت استفاده کنید
عکاسی HDR کند و برای حیات وحش نامناسب است. از طرفی دیگر رنگ بدن اکثر حیوانات یا بیش از حد تیره و یا بیش از حد روشن است. به این ترتیب اگر از نوردهی یا metering خودکار استفاده کنید باعث می‌شوند در عکاسی سوژه‌های تاریک بیش از حد روشن (overexposed) و سوژه‌های روشن بیش از حد تاریک (underexposed) به نظر برسند.
برای Exposure یکنواخت و ایده‌آل ابتدا نوردهی را بر روی حالت دستی یا Manual قرار داده و سپس لنز را به سوی یک تن متوسط در همان نور سوژه بگیرید (مثل سبزه یا یک تخته‌سنگ) و سپس دیافراگم و سرعت شاتر را آن‌قدر تغییر دهید تا نشان‌گر exposure در منظره‌یاب بر روی عدد صفر قرار بگیرد. حالا می‌توانید ترکیب‌بندی و کادر را تغییر داده و مطمئن باشید مشکل exposure نخواهید داشت.
10 – از مونوپاد برای تصاویر واضح‌تر استفاده کنید
صدالبته که منظور ما مونوپادهای مخصوص سلفی که در بازار فراوان شده نیست! یک لنز بزرگ و سنگین تله‌فوتو برای عکاسی حیات وحش به یک سه‌پایه بزرگ و سنگین هم نیاز دارد تا تصاویرتان واضح از آب در بیاید. اما حمل یک سه‌پایه سنگین مشکل و طاقت فرساست مخصوصاً اگر در طبیعت به دنبال سوژه‌ها هستید.
نمی‌گوییم که مونوپاد می‌تواند جای سه‌پایه را بگیرد اما درعوض از دست دادن پایداری سه‌پایه می‌توانید قابلیت حمل بهتری پیدا کرده و سوژه‌های خود را آسان‌تر دنبال کنید بدون آن‌که به تنظیم سه‌پایه نیاز داشته باشید. استفاده از مونوپاد همچنین برای اوقاتی که جای مناسب برای برپا کردن سه‌پایه وجود ندارد (مانند باغ وحش) مناسب است.
11- از سرعت شاتر مناسب برای عکاسی با دست استفاده کنید
برای این‌که بدون سه‌پایه تصاویر شما واضح و بدون تاری از آب دربیایند باید سرعت شاتری مناسب با فاصله کنونی لنز مورد استفاده‌تان انتخاب کنید. در یک دوربین فول فریم می‌توانید مستقیماً از فاصله کانونی استفاده کرده و به طور مثال اگر لنزی 300 میلی‌متری در اختیار دارید حداقل سرعت شاتر توصیه شده برای تصاویری واضح 1/300 ثانیه خواهد بود.
برای سنسورهای APS-C باید ضریب برش 1.5 یا 1.6 را در نظر بگیرید به این ترتیب که فاصله کانونی را ابتدا باید در این ضرایب ضرب کنید. به این ترتیب همان لنز 300 میلی‌متری را اگر بر روی دوربینی با سنسور APS-C نصب کرده باشید بهتر است سرعت شاتر را حداقل حدود 1/500 ثانیه در نظر بگیرید.
البته این تئوری‌ها صادق نیستند و بسته به حرکت یا ثابت بودن سوژه و همچنین توانایی خود شما در ثابت و بدون لرزش نگه‌داشتن دوربین می‌توانید این مقادیر را تغییر دهید.
در بخش بعدی 77 ترفند عکاسی به عکاسی شب و نور کم خواهیم پرداخت و 11 ترفند دیگر را برایتان ذکر خواهیم کرد.
